تکامل تای چی چوآن

گفتگویی با استاد وو ونهان، نسل پنجم وو/هاو تای چی چوان

(قسمت دوم)

The Evolution of Taijiquan

A Conversation with Master Wu Wenhan

مصاحبه کننده: دیو برت (Dave Barrett)

برگردان به پارسی: مقداد عبدی (Meghdad Abdi)

تاریخ مصاحبه: سال ۲۰۰۸

پیش گفتار مترجم (Translator's foreword):

 این مقاله بخش دوم از مجموعه ی دو مقاله ی مهم با نام های "تولد تای چی چوان" و "تکامل تای چی چوان" می باشد. این دو حاصل گفتگویی با استاد وو ونهان نسل پنجم از اساتید وو/هاو تای چی است که در بین اساتید جامعه رزمی چین، به عنوان محققی برجسته و معتبر، بسیار شناخته شده هستند. به سبب تحقیقات گسترده و ژرف وی در زمینه تاریخچه پیدایش، توسعه و تکامل تای چی و انتشار مقالات متعدد در این زمینه (بیش از 200 مقاله) در مجلات و کتب معتبر هنرهای رزمی، لقب "قلم جامعه هنرهای رزمی (武林一支笔)" به وی اعطا شده است.

برای استفاده بیشتر از دیدگاه های ارزشمند استاد وو ونهان بهتر است که نخست بخش اول، با نام "تولد تای چی چوان"، و سپس مقاله حال حاضر مطاله شود چرا که مباحث در این دو مقاله از پی یکدیگر مطرح می شوند. نسخه انگلیسی این دو مقاله در خبرنامه همایش بین المللی "تای چی چوان، سلامتی، آموزش و تبادل فرهنگها"، وابسته به انجمن بین المللی تای چی چوان خاندان یانگ در سال ۲۰۰۸ منتشر شده است. خواندن مقالات تحقیقی و پژوهشی پربار برای تای چی کاران و علاقمندان به تای چی بسیار لذت بخش و مفید است و مورد استقبال اهل تحقیق، صاحب نظران و مشتاقان قرار می گیرد. امیدوارم تا این مقاله نیز بتواند در راستای گسترش تای چی و فرهنگ بحث و گفتگو در این زمینه نقش خود را ایفا نماید.

با سپاس،

مقداد عبدی

خرداد ماه سال ۱۳۹۶

 تکامل تای چی چوآن

دیو برت: لطفا در مورد اهمیت وانگ زونگ یوئه (Wang Zongyue) و اینکه چرا تئوری های او در بوجود آمدن تای چی چوان بسیار موثر بوده برای ما صحبت بفرمایید.

استاد: بسیار خرسندم از اینکه دوباره شما را می بینم و با شما صحبت می کنم. برای پاسخ به سوال شما باید به سه نکته اشاره کنم. نخست در ارتباط با تاریخچه تای چی چوان؛ نوبت پیشین در مورد بازگشت یانگ لوچان از چن جیاگو به شهر گوانگ پینگ صحبت کردیم. در این دوره در چن جیاگو و جائو بائو از نام تای چی چوآن برای معرفی و توصیف تکنیک های خود استفاده نمی کردند و از اسامی مشت بلند یا سیزده حرکت (Thirteen Postures) استفاده می شد. چه کسی تای چی چوان را به وجود آورد؟ در آن زمان کسی به طور قطع نمی توانست به این سوال پاسخ دهد. طبق گفته یانگ لوچان، استاد او چن چانگ شین (Chen Changxin) و استاد ایشان جیانگ فا (Jiangfa) بوده است و استاد جیانگ فا، وانگ زونگ یوئه. با به وجود آمدن دولت ملی چین در سال 1911، تحقیقات در خصوص این مسئله که چه کسی تای چی چوان را بوجود آورده، پی گیری شد. یکی از اولین نظریه هایی که بعد از این سال شکل گرفت جانگ سَن فُنگ (Zhāng sānfēng) را پدید آورنده ی تای چی چوان  دانست.

دیو برت: چه کسی ابتدا داستان جانگ سَن فُنگ را مطرح نمود؟ اکنون به نظر می رسد که تحقیقات مدرن این نظریه را بی اعتبار نموده است.
استاد: حدود سال 1910 یک محقق به نام گوان بَی ای (Guan Baiyi) در فصلی از یک کتاب گزارشی را یافت که در آن ذکر شده بود شخصی به نام وانگ زونگ (Wang Zong) در دوران سلسله مینگ، در استان شَن شی (Shaanxi) به تدریس هنرهای درونی می پرداخته است (1644-1368). گوان بای ای فرض را بر این گذاشت که این وانگ زونگ همان وانگ زونگ یوئه بوده و این نقطه ی آغاز مشکل شد چراکه در واقع، وانگ زونگ و وانگ زونگ یوئه دو شخص متفاوت بوده اند. بنابراین این سوء برداشت افکار را به سمتی هدایت کرد که سرچشمه تای چی چوان کوهستان وودانگ می باشد.

این همچنان سوالی است که تاریخ دانان در مورد آن به بحث و بررسی می پردازند. شاید واقعا سرچشمه تای چی چوان شیوه ی دائوئیست های کوه وودانگ بوده، شاید هم این مطلب صحت نداشته باشد. در سال 1921 آقای شو یوشنگ (Xu Yusheng) کتابی را منتشر کرد. او شاگرد استاد یانگ جیان هو (Yang Jianhou) و برادر رزمی استاد یانگ چنگ فو بود. در این کتاب او به تشریح مطالبی پرداخت که بر روی سنگ قبری حک شده بود. هونگ جونشی (Hong Junshi) یکی از فلاسفه مهم دوران سلسله سونگ (1279-960) بود و بر روی سنگ قبر او در وصف دائوئیستی از کوه های وودانگ به نام جانگ سَن فُنگ جملاتی حک شده بود به این مضمون که حرکات فرم در هنگام خواب به او (جانگ سَن فُنگ) الهام شده است و در ادامه ذکر شده بود که بعدها این سبک توسط وانگ زونگ در استان شَن شی گسترش یافته و آموزش داده شده است. آنها این سبک را هنر رزمی درونی نام نهادند. شو یوشنگ در کتاب خود در سال 1921 فرض را بر این گذاشت که این هنر درونی همان تای چی چوان بوده است. او همچنین ادعا کرد که وانگ زونگ و وانگ زونگ یوئه در اصل یک نفر بوده اند. این تئوری پایه و اساس این تفکر شد که یایه گذار تای چی چوان چانگ سان فنگ است.

مشکل اینجاست که فاصله زمانی در حدود 600 سال، جانگ سَن فُنگ از سلسله چینگ را از چن چانگ شین و یانگ لوچان جدا ساخته است. در آغاز سلسله مینگ شخص دیگری به نام جانگ سَن فُنگ می زیسته که نام این دو یکسان تلفظ می شود در حالی که نوشتن آنها متفاوت است. بر این اساس برخی معتقد هستند که این جانگ سَن فُنگ تای چی چوان را بوجود آورده است. بنابراین این سردرگمی از سال 1921 به بعد بوجود آمد. ایرادات بسیاری به این تئوری وجود دارد و سوالات بی پاسخ بسیاری باید در این خصوص روشن گردد تا تصویر واضحی بدست همگان دهد.

دیو برت: نظر فعلی تاریخ دانان در خصوص جانگ سَن فُنگ چیست؟

استاد: از نقطه نظر عامه، بسیاری جانگ سَن فُنگ را پایه گذار تای چی چوان می دانند. پیش از سال 1949، اکثریت مردم بر همین باور بودند. در دهه 1930 استاد دانشگاه مرکزی هنرهای رزمی، پروفسور تانگ هآو (Tang Hao)، سه مرتبه بین سالهای 31- 1930 به چن جیاگو سفر کرد. او بر این عقیده است که پدیدآورنده ی تای چی چوان چن وانتینگ (Chen Wanting) بوده و هیچ ارتباطی با جانگ سَن فُنگ در این خصوص وجود ندارد. با این حال هنوز زمینه های بسیاری برای بحث در این خصوص وجود دارد. پس از آزادی (چین)، موضعِ حکومت نیز همین رویکرد را دنبال کرد و مقامات دولتی هِنان [استانی که روستای چِن در آن واقع شده است] نیز در تقویت آن کوشیدند. اکنون بسیاری بر این باورند که زادگاه تای چی چوان چن جیاگو می باشد اما احساس من متفاوت است و معتقدم که این باور صحیحی نیست. پایه گذار حقیقی تای چی چوان چه کسی است؟ در حقیقت این یک تکامل تدریجی بوده است. در دهه 1940 زمانی که یانگ لوچان از چن جیاگو به گوانگ پینگ بازگشت، دقیقا به تدریس آنچه از چن چانشینگ آموخته بود نپرداخت، بلکه تغییرات بسیاری ایجاد کرده بود. به عنوان مثال بسیاری از اسامی حرکات متفاوت بودند.

دیو برت: در این مورد در گفتگوی پیشین صحبت کردیم. در این مقطع تاریخی برخورد بسیار جالب بین یانگ لوچان، وو یوشیانگ و آثار وانگ زونگ یوئه اتفاق افتاد.
استاد: اجازه بدهید در این مورد برای شما توضیح بدهم. تا این لحظه ما در مورد گذشته شخصی وانگ زونگ یوئه چیزی پیدا نکرده ایم؛ اینکه گذشته او چه بوده، چه نوع هنر رزمی را تمرین می کرده یا اینکه استاد او چه شخصی بوده است. ما فقط می توانیم آثار او را بررسی کنیم. نخست اینکه، او در دوره چییِن لونگ (Qianlong) از سلسله چینگ می زیسته (1796-1735) است. سبک نوشتاری او، ساختار و نوع عباراتی که استفاده کرده است در سایر کتابهای این دوره نیز یافت می شود. به همین روش مقطع تاریخی که او در آن می زیسته را مشخص کرده ایم. اگر او در دوران سلسله مینگ زندگی می کرده نمی توانسته از عبارات رایج در دوران سلسله چینگ در آثارش استفاده کند. دوم اینکه، در نوشته های او به کنفسیوس و موتزو (Mo Zi) رجوع شده بنابراین می توان این چنین برداشت کرد که فردی تحصیل کرده و باسواد بوده است. این سبک خاص نوشتاری مشهور به "نوشته های هشت بخشی" (Eight Legged Essay)، مشتمل بر هشت قسمت است. تمامی بخش ها از تعداد یکسانی از کلمات استفاده می کنند و بر اساس موضوع تنظیم می شوند. من یک مقاله در تحلیل سبک و ساختار نوشته های او نوشته ام. واضح است که او یک دانشمند بوده و خود را آماده امتحانات سلطنتی می کرده است. یکی از جنبه های تئوری او اهمیت حالت و وضعیت راست و عمودی را در تعادل بیان می کند که برگرفته از نوشته های جوانگ زه (عارف مشهور چینی) و دوره جنگ ایالت هاست (یک دوره ی تاریخی بین سال های ۴۷۵ تا ۲۲۱ پیش از میلاد؛ Warring States Period). در واقع در دوران سلسله ی هان (Han) یک دپارتمان سلطنتی وجود داشت که مسئول اجرا و ایجاد تعادل هم سطح در فاکتورهای اقتصادی بوده و وانگ زونگ یوئه در نوشته هایش به آن اشاره کرده است. استفاده ی او از این کلمات و عبارات نشان دهنده ی سطح بالای دانش و سواد اوست.