تای چی چوان سنتی خاندان یانگ

در جستجوی معنای یک راه و روش باستانی در دوران مدرن

«در جستجوی معنای یک راه و روش باستانی در دوران مدرن:

چگونه تمرین تای چی برای تن-روان مفید است.»

 Making Sense of an Ancient Discipline in a Modern Time»

How Tai Chi（太极）Practice Benefits the Body–Mind»

(DOI: 10.4103/CMAC.CMAC_16_19)

نویسنده: مقداد عبدی (دانشکده آموزش و تحصیلات بین الملل، دانشگاه طب چینی شانگهای)

برگردان به پارسی: محمد علی شریفیان، سارا موسوی

 ویرایش: مقداد عبدی

پیش گفتار 

مقاله حال حاضر برگردان مقاله ای به زبان انگلیسی است که پیشتر در سال 2019 در ژورنال طب چینی و فرهنگ (Chinese Medicine and Culture) از ژورنال های دانشگاه طب چینی شانگهای منتشر شده است، و برگردان پارسی آن حاصل تلاش جناب آقای محمد علی شریفیان از تای چی کاران قدیمی و توانمند سبک سنتی یانگ و سرکار خانم دکتر سارا موسوی است که ایشان هم از تای چی کاران با استعداد در این سبک هستند. از زحمات هر دوی این عزیزان سپاسگزارم و امیدوارم که همگی بیش از پیش شاهد فعالیت های موثر شان در این زمینه باشیم. از جمله فواید این مقاله می توان به گردآوری و شرح اثرات سلامت بخش تای چی آنچنان که در پژوهش ها، مطالعات و کارآزمایی های بالینی در سال های اخیر آمده است اشاره کرد که بی شک سبب درک بهتر ما از تای چی از دیدگاه علمی خواهد شد و نیز به معرفی و ارایه بهتر آن در محیط های دانشگاهی و بیمارستانی-درمانی کمک می نماید. شایان ذکر است که در برگردان پارسی که در ادامه مطالعه خواهید نمود اشاره ای به منابع نشده و در آخر نیز لیست منابع آورده نشده است، بنابراین دوستانی که علاقمند به منابع آن هستند می توانند به نسخه انگلیسی مقاله مراجعه نمایند. در ضمن تصاویری که در اینجا بین سطرهای مقاله قرار داده شده اند در نسخه زبان اصلی وجود ندارند و این صرفا به دلیل زیبایی و ارتباط بهتر با مخاطبان محترم بوده است. در پایان امیدوارم روزی برسد که پزشکان و کادر درمانی عزیز در کشور مان نیز با فواید تای چی بیشتر آشنا شده و در جای خود از فواید آن برای کمک به درمان بیماران شان بهره ببرند. 

مقداد عبدی

مهرماه 1399

چکیده

تای چی یک هنر باستانی چینی است که امروزه به عنوان ورزشی فرحبخش و چندوجهی تمرین می شود. تای چی شامل مجموعه ای از حرکات است که با حالتی آرام و متمرکز همراه با تنفس عمیق و هوشیاری گسترده نسبت به بدن، ذهن و محیط پیرامون انجام می شود. امروزه شواهد بسیاری گواه بر ارزش و تاثیرگذاری این تمرین جسمی-ذهنی (mind-body) در درمان و پیشگیری از بیماری هاست و شما حتی اگر در شرایط خوبی از نظر آمادگی جسمانی یا سلامتی نباشید نیز می توانید به تمرین تای چی بپردازید. این مقاله مروری بر پژوهش های انجام گرفته بر روی آثار سلامت بخش تای چی در سطح بین المللی در سال های اخیر است. در این مقاله سه بخش اساسی برگزیده و به بحث گذاشته شده اند که شامل : بهبود و افزایش تعادل، تقویت استخوانها و کاهش درد می باشند. شایان ذکر است که فواید تای چی به این چند مورد محدود نشده و سایر آثار سلامت بخش آن در مقاله های دیگر مورد بررسی قرار گرفته یا خواهند گرفت.

کلمات کلیدی: تعادل، استحکام استخوان، چی، کاهش درد، تای چی

详推用意终何在？益寿延年不老春。（十三势歌）

اگر می خواهید بدانید که در نهایت، هدف چیست، آن افزایش طول عمر است، استمرار بهار جوانی.

(شعرِ سیزده الگوی تای چی )

If you want to know where in the end the purpose lies, it is to increase the longevity and extend one’s years, a springtime of youth

فلسفه، تاریخچه و توسعه تای چی 

تای چی یک هنر باستانی چینی است که امروزه به عنوان یک ورزش دلپذیر و چندوجهی تمرین می شود. تای چی شامل مجموعه ای از حرکات است که آرام و با تمرکز انجام گرفته و با تنفس عمیق و هوشیاری گسترده نسبت به بدن، ذهن و محیط پیرامون همراه است. در این تمرین کم تنش و آهسته، شما بدون توقف در حال انجام مجموعه ای از حرکات هستید که یا با الهام از حرکات حیوانات نام گذاری شده اند، به عنوان نمونه، " درنای سپید بالهایش را می گستراند"،  یا حرکات رزمی، مانند " گردش بدن، ضربه جداکننده" ، یا بر اساس داستانها و افسانه های چینی مانند "سوزن در بستر دریا" و یا نام های کیهانی مانند "هفت اورنگ (Big Dipper)". هنگام انجام حرکات، تنفس شما عمیق و طبیعی است و تمرکز حواس -مانند برخی از دیگر روش های مراقبه- بر روی حس های بدن (Bodily Sensations) است. تای چی با دیگر سبک های ورزشی از جنبه های بسیاری متفاوت است. حرکات معمولا دایره وار اند و هرگز از زور (نیروی زمخت و ناآزموده) استفاده نمی شود، عضلات رها هستند، مفاصل بیش از حد باز یا بسته نیستند و بافتهای همبند بشکل ملایمی کشیده می شوند. تای چی به راحتی با هر شخصی سازگار می شود، از آماده ترین افراد تا آنهایی که به صندلی چرخدار محدود شده اند و یا افرادی که در حال بهبودی بعد از عمل جراحی هستند. قبل از پیدایش تای چی چوان به عنوان یک هنر رزمی، مفهوم تای چی به عنوان بخش مهمی از فلسفه چین از هزاران سال قبل وجود داشته است. همانطور که در متون کلاسیک تای چی عنوان شده است: " تای چی، آن که از ووجی متولد شده و مادر یین-یانگ است. در هنگام حرکت متکثر و در سکون یگانه می شود". در واقع تای چی یک هنر رزمی بر پایه فلسفه تای چی می باشد و ریشه های عمیقی با فرهنگ سنتی چین دارد.

با این پیش زمینه، می بینیم که چرا هنر تای چی به عنوان یک هنر چند جنبه ای در حال گسترش است و مردم را در سراتاسر دنیا با اهداف و خواسته های متفاوت به خود جذب کرده است. یکی از این جنبه ها افزایش سلامتی است. امروزه شواهد بسیاری گواه بر ارزش و تاثیرگذاری این تمرین جسمی-ذهنی در درمان و پیشگیری از بیماری ها وجود دارد و شما حتی اگر در سلامت کامل نیستید نیز می توانید به تای چی بپردازید. این مقاله به بررسی تحقیقات بین المللی در زمینه اثرات سلامتی بخشی تای چی در سال های اخیر می پردازد. 

دیدگاه پژوهش های امروزی:

نخست بالا بردن تعادل

تعریف تخصصی تعادل یا پایداری وضعیت بدن (در حالت های مختلف)، توانایی فرد در حفظ، نگهداری و کنترل جایگاه و حرکت مرکز ثقل بدن نسبت به سطح ایست که (فرد) بر روی آن قرار دارد. تحقیقات بسیار شواهدی مبنی بر تاثیر تای چی بر افزایش تعادل و پایداری در تمام افراد را نشان داده اند، بخصوص در کهنسالان و همچنین اشخاصی که مبتلا به بیماری هایی مانند ام اس، پارکینسون و از این دست هستند و در نتیجه اختلال تعادل دارند. همچنین تای‌چی باعث کاهش ریسک زمین خوردن و ترس از آن می‌شود.

تعادل و رابطه فرد با گرانش در بر گیرنده فاکتور‌های بسیاری است که در کنش با هم قرار دارند. فاکتورهای عضلانی-اسکلتی (قدرت و انعطاف عضله)، ادراک حسی، هماهنگی یا هم‌افزایی عضلانی- عصبی و فرآیندهای ادراکی-شناختی می‌شوند. درک این اجزا و چگونگی افول آنها با بالارفتن سن یا بیماری و درک چگونگی تاثیرگذاری تای‌چی بر آنها به شما کمک می کند تا تاثیر بسزای تای چی در بهبود تعادل را بیشتر قدر بنهید. سیستم عضلانی- اسکلتی شامل استخوانها، مفاصل، عضلات اسکلتی، تاندون ها و رباط هاست. قدرت عضلانی و انعطاف پذیری و همچنین دامنه حرکت مفاصل هر فرد به راست قامتی و تعادل او کمک می‌کنند. در زمین خوردن‌ها (به خصوص در میان کهنسالان)، علت اصلی ضعف چشمگیر عضلات به علت پیری، کاهش انعطاف پذیری مچ پا و کاهش انعطاف ستون فقرات ( بخصوص کشش ستون فقرات (Spinal Extenstion) که باعث ایستادن عمودی می‌شود) است.

تای چی یه تمرین وزن محور (اعمال فشار بواسطه وزن حود فرد) است و جابجایی پیوسته وزن از یک پا به پای دیگر را در خود دارد که باعث تسهیل در پیشرفت تعادل حرکتی ایستاده و قدرت اندامهای پایین بدن (ران، مچ و پا) می‌شود. تحقیقات نشان دهنده قدرت اندامهای پایینی - به خصوص قدرت زانو- با انجام تمرینات تای‌چی افزایش یافته و در نتیجه تای‌چی تاثیر بسزایی در کاهش درد و افزایش عملکرد فیزیکی در بیماران مبتلا به آرتروز زانو، که یکی از فراگیرترین مشکلات مفصلی دیده شده در کهنسالان است، دارد. تای‌چی همچنین باعث بهبود انعطاف و دامنه حرکت نیم تنه بالایی و اندام‌ها می‌شود ‌که جز اساسی کنترل وضعیت بدن است. باور بر این است که این هنر رزمی با ارزش چینی با ایجاد همراستایی‌ها و تاکید بر عمود نگه داشتن بدن با بالا کشیدن سر و تنه باعث بهبود وضعیت استقرار بدن می‌شود.

مولفه دیگر مرتبط با تعادل، بخش حسی (sensory) است. اگر یخواهیم شرح مختصری در مورد نقش ورودی حسی (sensory input) داده باشیم، باید بدانید که مغز ترکیبی از سیگنالهای حسی متعدد مرتبط با تعادل را از چشم‌ها، سنسورهای فشاری واقع در پوست و عضلات و مفاصل و از سیستم دهلیزی گوش (vestibular system) واقع در گوش میانی دریافت می‌کند. با بالا‌رفتن سن، کیفیت این ورودی ها از هر سه سیستم دچار افول شده و تحقیقات متعددی نشان داده اند که کهنسالان در شرایط کاهش یا ناسازگاری در ورودی های حسی در مقایسه با جوانان توانایی کمتری در حفظ حالت استقرار خود دارند.

ضرباهنگ پیوسته، آرام و یکنواخت تای چی باعث بالارفتن هوشیاری حسی از سرعت، نیرو، مسیر و اجرای حرکات و همچنین هوشیاری نسبت به محیط پیرامون می‌شود. با انجام تای چی سیستم حسی شما شدیدا حساس شده که این امر موجب بهبود تعادل و عملکرد می‌گردد. یک بررسی در هنگ‌کنگ کهنسالان تای‌چی‌کار و غیر تای‌چی‌کار هم سن را با هم مقایسه کرد و در کار با دستگاهی که سطح کلی آگاهی نسبت به بدن را اندازه گیری می‌کند کهنسالان تای چی کار نمره بالاتری بدست آوردند. علاوه بر این کهنسالان تای‌چی کار  قابلیت کشش و خمش بسیار بیشتری بدون از دست دادن تعادل در اکثر جهت ها را دارا بودند.

تحقیقی جدید نشان داده است که تای چی‌کاران کهنسال و با سابقه ادراک درونی مفصل زانوهایشان (knee joint proprioception) بهبود یافته و محدودیت های پایایی (stability) آنها در هنگام جابجایی وزن در استقرارها بیشتر شده است؛ همچنین تای‌چی کاران حس بهتری نسبت به موقعیت مچ پا و مفصل زانوی خود در فضا داشتند. از این رو تای‌چی می‌تواند بازخورد سریعتر و دقیق‌تری از تعادل و استقرار تان به شما بدهد که می‌تواند شما را در جلوگیری از افتادن یاری کند. 

برخی از تحقیقات نشان داده اند که تای چی می‌تواند به کسانی که دچار نوروپاتی محیطی هستند و حس بسیار ضعیفی در دستان و پاهایشان دارند، کمک کند. کاهش حس در پا، به عنوان نمونه، شدیدا بر تعادل تاثیرگذار است. این وضعیت بویژه میان افرادی که به دیابت مبتلا هستند یا در حال شیمی درمانی اند بسیار شایع است. یک کارآزمایی غیر تصادفی (non-randomized trial) نشان داده است که یک برنامه 12 هفته ای تای چی در بیماران دیابتی که به نوروپاتی محیطی دچار بودند باعث افزایش سرعت هدایت عصبی (nerve conduction velocity) شده است. نه تنها پاها، بلکه دست ها نیز با انجام تمرینات تای‌چی حساس تر می‌شوند. برای نمونه تحقیقی که به دنبال بررسی میزان حس لامسه گروهی از تای‌چی کاران بود دریافت که تای‌چی بویژه در کهنسالان باعث افزایش قدرت لامسه به میزان مشابه با نابینایانی که خط بریل می‌خوانند می‌شود.

پژوهشی در دانشگاه هاروارد با مدیریت دکتر دیوید کرِبز، نشان داده است که تای‌چی می‌تواند به بیمارانی که مشکل تعادل ناشی از اختلال  وستیبولار دارند کمک کند. آنها 10 هفته تمرین تای‌چی را با با تمرینات رایج بازتوانبخشی وستیبولار مقایسه کردند و متوجه شدند که بطور کلی، تا‌ی‌چی به شکل موثرتری کنترل تعادل دینامیک این بیماران را بهبود داده است. به نظر می رسد تای‌چی مکانیزم های متفاوتی را در مقایسه با روش های سنتی توانبخشی بیماران با مشکل وستیبولار تحت تاثیر قرار می‌دهد. تای‌چی می تواند یک روش درمانی کمکی، مکمل و هم افزا برای بیمارانی که اختلالات وستیبولار دارند باشد. به طور کلی،‌ پژوهش ها نشان داده اند که تای چی می تواند باعث افزایش توانایی جبران، در شرایطی که ورودی های حسی مرتبط با تعادل محدود و یا ناسازگار باشند، شده و این چیزی است که سازماندهی حسی بهبود یافته (improved sensory organization) نامیده می شود. پژوهش ها نشان داده اند که در زمان آزمون تعادل، تای‌چی کاران توانایی بهتری در حفظ تعادلشان دارند. در واقع بعضی از پژوهش ها نشان داده اند تای‌چی کاران مسن سطح مشابهی از کنترل تعادل در زمان این آزمایش های چالش برانگیز را در مقایسه با جوانان سالم بدست آورده اند.

زمانی که حرکت می کنید، مثلا یک قدم به جلو بر می دارید، تعداد زیادی عضله در بدن شما باید بصورتی هماهنگ منقبض و رها شوند که به این پروسه هم افزایی عصبی-عضلانی می گویند. زمانی که پیر می شوید، هماهنگی این فرآیند های مرتبط از بین می رود، که ممکن است ریسک افتادن شما را افزایش دهد. تنوع غنی حرکات تای چی - ترتیب و توالی حرکات، زمان بندی ها و ترکیب گروه های عضلانی مختلف- تمرین بسیار خوبی برای پرورش هماهنگی الگوهای عصبی-عضلانی است. تحقیقات نشان می دهند که تای چی می تواند تعادل حرکتی شما را تقویت کند و به شما در بازیابی تعادل هنگام به هم خوردن آن، مثلا زمانی که روی پیاده رو خیس لیز می خورید کمک کند.

پژوهش ها گویای آنند که افرادی که تمرینات فشرده تای چی انجام می دادند عکس العمل های عصبی-عضلانی بهتری در مچ پا، هماهنگی بهتری در گروه عضلات و توانایی بالاتری در نگه داری تعادل از خود نشان دادند. در گروه دیگری از تای چی کاران موجب تقویت هماهنگی در مرحله آغازین راه رفتن (gait initiation) یا سریعتر و پایدارتر شدن گیت (gait) شده است. 

عنصر تاثیرگذار دیگر در حفظ تعادل ادراک و شناخت (cognition) است. برای توضیح شناخت، باید بدانید که فرآیند های ذهنی متعددی در تعامل با دیگر فاکتورهای داخلی بر تعادل تاثیر دارند. این فرآینده ها شامل ترس از افتادن، پیش بینی و برنامه ریزی برای شرایط دشوار حرکتی (مانند راه رفتن در تاریکی یا روی سطح یخی) و توانایی توجه شما به کنترل وضعیت بدن به خصوص در زمان انجام کارهای موازی (صحبت کردن با تلفن و و راه رفتن همزمان) هستند. ترس از افتادن مشکل ایست که با بالارفتن سن افزایش می یابد و در کسانی که مشکلات تعادلی و یا تجربه افتادن دارند شایع است. از دیدگاه طب چینی، اضطراب مرتبط با ترس از افتادن باعث ایجاد عدم تعادل چی (Qi) در بدن، تجمیع چی در سینه و سر و ضعیف شدن ریشه در پاها شده و درنتیجه موجب بی ثباتی در استقرار و حرکت می گردد. جنبه زیادی از عملکردهای شناختی با بالارفتن سن ضعیف شده، افراد مسنی که ترس از افتادن دارند بیشتر به افسردگی دچار می شوند و فعالیتهای خود را محدود می کنند؛ به نظر می رسد این عوامل همدیگر را تقویت می کنند. 

بسیار محتمل است که یکی از راه کارهای تای چی برای بهبود تعادل و کاهش میزان افتادن و زمین خوردن افراد، کاهش ترس از افتادن و اضطراب ناشی از آن باشد. نکته جالب این است که ترس از افتادن خود یکی از بزرگترین دلایل افتادن است، بداین معنی که کسانی که تجربه افتادن داشته و یا اختلال تعادل دارند بیشتر دچار احساس عدم ثبات در اسقرار و حرکت می شوند و کمتر نسبت به خود و محیط اطرافشان هوشیارند. شواهد خوبی نشان دهنده آنست که تای چی باعث کاهش ترس از افتادن می گردد، زیرا این شیوه درمانی کل نگر (holistic intervention) موجب تقویت هوشیاری و سبب آرامش بدن شده، با افزایش قدرت و هماهنگی باعث بالارفتن اعتماد به نفس می گردد و معیار های حرکتی، رضایتمندی از پشتیبانی اجتماعی (social support satisfaction) و کیفیت زندگی را بالا می برد. این ویژگی ها چرایی به کار گیری مضاعف و روزافزون تای چی در برنامه های اجتماعی برای توانبخشی تعادلی وجلوگیری از افتادن را توضیح می دهد. 

امروزه محققان با سرعت بیشتری در حال تحقیق بر روی (اثر) هماهنگسازی و مدیریت چندین فاکتور ذهنی-جسمی در حین تمرین تای چی - از جمله حرکت یکپارچه دست و پا، تغییر مداوم جهت، به خاطر سپردن توالی فرم ها، تنفس، آگاهی از وضعیت بدن در استقرار و حرکت و حس های درونی (inner sensations)- هستند که ممکن است موجب تقویت توانایی مدیریت کارهای ذهنی همزمان با انجام حرکات فیزیکی (مانند پایین آمدن از پله ها) بشوند. به عنوان مثال تحقیقات نشان داده اند که تای چی ممکن است در بالا بردن توانایی جابجایی توجه بین فعالیتهای بدنی و ذهنی در بزرگسالان موثر باشد.

یکی از بهترین جنبه های تای چی این است که هر کسی می تواند آن را تمرین کند، از جوانان و افراد سالم گرفته تا کهنسالان و بیماران. تای چی با توجه طبیعت ساده، روان و آرام حرکاتش برای اکثر افراد با و بدون تجربه قبلی ورزشی مناسب است. تای چی می تواند به خوبی متناسب با هر گروه از افراد و با توجه به شرایط آنها تمرین شود. به عنوان مثال گروهی از محققان تمرینات ساده شده ای از تای چی را برای میانسالان طراحی کردند. تای چی نشسته یا تای چی با صندلی چرخدار یکی دیگر از انواع رایج تای چی است که به شکل گسترده ای توسط اشخاصی که مشکلات نیم تنه پایینی دارند تمرین می شود. 

سقوط های مرتبط با صندلی چرخدار میان بازماندگان آسیب نخاعی (SCI) بسیار شایع است. بهبود تعادل ایستای نشسته در بیماران آسیب نخاعی می تواند مانع از لیزخوردن و کاهش خطر سقوط گردد. اخیرا گروهی از محققان در بیمارستان بازپروری یانگ جی شانگهای میزان تاثیر تمرینات تای چی با صندلی چرخدار را روی کنترل تعادل و کیفیت زندگی بیماران آسیب نخاعی ارزیابی کردند. بعد از گذشت شش هفته از تمرین، تعادل ایستا نشسته، قدرتِ گرفتن دست (handgrip strength)، و کیفیت روانی زندگی تای چی کاران نشسته به شکل قابل توجهی بهبود یافت. از این رو این تحقیق پیشنهاد می کند که تای چی می تواند یک تمرین امن، تاثیرگذار و قابل انجام برای بیماران قطع نخاعی باشد. همچنین، به نظر می رسد که تای چی می تواند باعث بهبود تعادل و کنترل حرکتی در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون شود. بیماری پارکینسون یک اختلال مغزی است که کنترل عضلات را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث لرزش، سفتی، کندی راه رفتن و مشکلات تعادلی می شود. این اختلالات شدیدا کیفیت زندگی و عملکرد روزانه را تحت تاثیر قرار می دهند.

تجویز دارو بر برخی از علایم بیماری پارکینسون، مانند لرزش، تاثیر گذار است. اما برخی دیگر مانند تعادل کلی بدن، پاسخ خوبی به درمان دارویی نمی دهند. بعضی از تحقیقات پیشنهاد می کنند که تمرینات ذهنی-جسمی مانند تای چی می توانند باعث پیشرفت های قابل درک بالینی در جنبه های گوناگون عملکرد حرکتی (motor function) و خطر سقوط در میان بیماران پارکینسون شود. کشفیات جدید نیز بر تاثیر تای چی بر بهبود حال و کیفیت زندگی دلالت می کنند. همچنین، تای چی یک راه حل امن و موثر بر سلامت جسم و روان بیماران مبتلا به ام اس  است.

تقویت استخوان ها

استخوان یک ارگان متحرک بدن است که در طول حیات دچار تغییرات و بازسازی می گردد. تراکم استخوان در مردان با بالارفتن سن کاسته می شود. تراکم استخوان بانوان بصورت کلی در سه دهه اول زندگی افزوده می شود. در سن 40 سالگی تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) معمولا دچار افول می شود، با تغییرات شدید تر پس از یائسگی که به موازات کاهش سطح استروژن بدن رخ می دهد. با این حال کاهش تراکم استخوان به صورت مداوم و همراه با مسن تر شدن فرد می تواند ناشی از عوامل دیگری همچون کاهش کلسیم و جذب ویتامین D، کاهش تحرک فیزیکی و یا اختلال در شکل گیری استخوان ناشی از کهولت سن نیز باشد. شکستگی های مرتبط با کاهش تراکم استخوان با اختلالات مزمن، افزایش نرخ بیماران و هزینه های درمانی همراه است.

پوکی استخوان بیماری ناتوان کننده ای ست که میتواند زنان و مردان را در معرض شکستگی قرار دهد. پوکی استخوان (Osteoporosis) به معنای استخوان های پر از منفذ (porous) است. اگر شما پوکی استخوان دارید، بدین معناست که دچار کاهش تراکم استخوان، استخوان هایی با کیفیت پایین و شکننده هستید. ترکیب موارد بالا همراه با بالا بودن احتمال زمین خوردن در افراد مسن سبب ایجاد شکستگی های دردناک و مشکلات سلامتی در این افراد میشود. از انجایی که درمان های دارویی طولانی مدت برای این افراد سبب ایجاد عوارض جانبی نامشخص و هزینه های درمانی گزاف میشود، استفاده از روش های درمانی غیر دارویی درمان مکمل جذابی برای بسیاری از زنان محسوب میشود. به همین علت ورزش هم در دستورالعمل های (guidelines) درمانی پوکی استخوان قرار دارد. عموم افراد بر این باورند که برای داشتن استخوانی فشرده نیازمند به انجام مقدار قابل توجهی ورزش های قدرتی و مقاومتی با شدت زیاد هستیم. علاوه بر این، بسیاری از افراد مسن معمولا تمرینات معمول را نیز چه به دلیل مشکلات سلامتی و یا به دلیل کاهش به مرور علاقه در کنار سایر عوامل انجام نمیدهند. اما تحقیقات نشان داده است که ورزش هایی با فشار کمتر همانند تای چی، ممکن است سبب کاهش نرخ از بین رفتن استخوان بالاخص در زنان با پوکی استخوان محدود (osteopenia) و یا زنان دارای پوکی استخوان (osteoprosis) شود.

متون کلاسیک تای چی بیان میکنند که بدن باید احساسی شبیه «سوزنی در میان رشته ای از پنبه» داشته باشد. این جمله تصویری به ما می دهد از اینکه چگونه استخوان های قوی، عضلات و بافت های همبندِ رها (relaxed) را پشتیبانی می کنند. استخوان ها بافت های پیزوالکتریک هستند و به همین علت میتوانند در پاسخ به استرس های مکانیکی جریان الکتریکی تولید کنند و موجب تحریک های الکتریکی شده که سبب سلامت استخوان میشود. تای چی سبب ایجاد میزان قابل توجهی استرس مکانیکی در استخوان های مختلف به خصوص استخوان های محوری بدن میشود و همچنین بر اساس تئوری، تای چی سبب هدایت و تمرکز  «چی» به سمت استخوان ها شده که این «جریان چی» سبب افزایش قدرت استخوانی می شود. این تئوری ها میتواند دلایلی بر فواید تای چی بر سلامت و تراکم استخوان ها را پیشنهاد کند.

یکی از منابع مهم این اطلاعات پژوهش هایی ست که بر روی تای چی کاران با سابقه انجام و منتشر شده است. این مطالعه به این علت حائز اهمیت است که تغییرات استخوانی آرام صورت می گیرد و نیز مطالعات تجربی طولانی مدت دشواری های زیادی دارد. یکی از این دست پژوهش ها، تحقیقی ست در تایوان که در آن افرادی که حداقل هفت سال تای چی سابقه تمرین تای چی دارندرا با افرادی در همان محدوده ی سنی در همان جامعه که تای چی کار نبودند را مقایسه کردند. آنهایی که تاچی انجام داده بودند در ناحیه لگن و ستون فقرات تراکم استخوان بیشتری داشتند. مطالعه ی دیگری نشان داد که نرخ کاهش تراکم استخوان در تای چی کاران نسبت به افراد همسن در گروه کنترل که تمرین تای چی نداشته اند کمتر بوده است. یکی از کارآزمایی ها نشان داد که تراکم مغز استخوان در ناحیه ی کمری ستون فقرات (lumbar spine) در افرادی که ده ماه تای چی تمرین کرده اند به طرز چشمگیری افزایش یافته در حالی که این تراکم در گروه کنترل نشسته کاهش یافته بود. اخیرا Chow et al  یک کارآزمایی تصادفی جهت سنجش میزان تاثیر تای چی بر پیشگیری از پوکی استخوان انجام داده است؛ آنها مشاهده کردند که تای چی بر روی تراکم استخوان تاثیر مثبت داشته و می تواند به عنوان راهکاری موثر و اقتصادی در پیش گیری از پوکی استخوان به کار گرفته شود. همچنین تایید شد که این تاثیر در افرادی که مدت طولانی تمرینات تای چی انجام داده اند بهتر مشاهده می شود. در مجموع این مطالعات نشان دهنده ی این است که تای چی سبب کاهش ریسک شکستگی های ناشی از زمین خوردن در افراد به ویژه در زنان یائسه (post-menopause) می شود.

کاهش درد

درد یکی از شایع ترین و هزینه ساز ترین مشکلات پزشکی و همین طور یکی از دلایل اصلی مراجعه ی افراد به پزشکان و گرفتن دارو است. تعداد بسیار زیادی از افراد درد حاد و مزمن را تجربه کرده و ابتلا به سندرم درد در آنها تشخیص داده می شود. درمان ها و داروهای معمول عموما درد را به میزان کافی درمان نمی کنند؛ بنابراین، بسیاری از افراد درمان های مکمل و جایگزین را بر می گزینند. از جمله درمان های جایگزین ذهنی-جسمی (mind-body) می توان به شیوه های رهاسازی (تمرینات تنفس عمیق، مراقبه و رهاسازی عضلات)، یوگا، تای چی و چی کونگ اشاره نمود. یکی از مکانیسم های اصلی درد در طب چینی  دردی است که با "رکود" و یا "مسدود شدن" جریان چی در بدن همراه است. درمان آن از طریق به جریان در آوردن مجدد آن و نیز درمان عدم تعادل های ساختاری یا مزاجی است که علت این گرفتگی و انسداد بوده است. شیوه های سنتی موجود برای درمان درد و به جریان انداختن چی شامل طب سوزنی، تویی نا، طب گیاهی چینی، تای چی و چی کونگ می باشند. اساس همه این روش ها بر "حرکت دادن" چی است. تا چند سال پیش از این، پزشکان (طب) غربی بر این باور بوده اند که استراحت در بستر و عدم تحرک بهترین تجویز برای بسیاری از درد ها از جمله کمر درد است. با این حال، شواهد اخیر حاصل از کارآزمایی های بالینی دیدگاه پزشکان را به سوی رویکرد سنتی (طب) شرقی مبتنی بر تحرک تغییر داده است. حرکات و تمرین های ساده، از قبیل تمرینات کششی، تمرینات افزایش دهنده های میزان حرکت مفاصل و تنفس های عمیق هم اکنون به عنوان یکی از تاثیرگذار ترین راه های کاهش درد و بخشی از شیوه های توان بخشی معمول گشته است. اکنون پزشکان ورزش منظم را جهت بهبود عملکرد در افرادی که دارای بیماری مزمن، از جمله آرتروز و کمردرد هستند، توصیه می کنند.

طیف وسیعی از بیماران مبتلا به درد کمر، آرتروز، فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید به روشهای درمانی ذهنی-جسمی مانند تای چی می پردازند. تعداد رو به افزایشی از مطالعات نشان می دهند که تای چی ممکن است برای تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی این بیماران و نیز بیمارانی با سایر مشکلات همراه با درد موثر باشد. این تحقیقات آغازی هستند بر شرح چرایی و چگونگی اثر درمانی مثبت تای چی بر دردهای اسکلتی-عضلانی، مانند بهبود انعطاف پذیری، قدرت، همراستایی ها در وضعیت قرارگیری بدن، الگوهای حرکتی عصبی-عضلانی، تنفس و سلامت روانی. به عنوان مثال مطالعات نشان می دهد که شواهد خوبی در مورد مفید بودن تای چی به عنوان یک روش جهت کاهش درد در آرتروز زانو وجود دارد. از فواید محتمل دیگر می توان به کاهش خشکی و سفتی، بهبود عملکرد و افزایش تحرک اشاره کرد.

یکی دیگر از بیماریهایی که در مورد اثر تمرینات جسمی-ذهنی مورد مطالعه قرار می گیرد فیبرومیالژیاست، بیماری ای که آن را با درد مزمن و منتشر، و پاسخ تشدید شده به محرک فشاری میشناسیم. شواهد نشان میدهد که تایجی شیوه ای موثر در این بیماریست. نه فقط به جهت اثر آن در کاهش درد، بلکه به دلیل بهبود عملکرد جسمانی و بهبود سلامت احساسی و روانی در این بیماران نیز مورد توجه است. در مطالعه جونز و همکاران تمرین تای چی بهبود چشمگیری در درد را نشان داد و حتی برخی مطالعات نشان می دهند که میزان این اثربخشی بیشتر از رژیم های دارویی تایید شده توسط سازمان غذا و دارو آمریکا، از جمله داروهای ضد افسردگی،گاباپنتینوئید و میلناسیپران بوده است. اخیراً، مطالعات غیر تصادفی کاهش سطح درد حاد را در بیمارانی که در یک دوره از تای چی شرکت کرده اند را نشان داده است.