تای چی چوان سنتی خاندان یانگ

بیان صحیح کلمه تای چی

نکاتی در خصوص بیان صحیح کلمه ی "تای چی چوان"

از نقطه نظر زبان چینی

On the correct pronunciation of the word "Taijiquan"

نویسنده: مقداد عبدی (Meghdad Abdi)

همانطور که می دانیم زبان چینی همانند زبان های رایجی که می شناسیم حروف الفبا ندارد. حروف و کلمات چینی ترکیبی از آوا، معنا و نشانه هستند که به شکل زیبایی طراحی گشته و صورت داده شده اند. هر مفهومی زمانی که به زبان چینی بیان می شود کاراکتر یا ایدئوگراف (Ideograph) مخصوص خود را دارد که به چینی به آن هَنزی (Hànzi) گفته می شود. به جهت سهولت یادگیری و راحتی در تلفظ صحیح کلمات و جملات چینی اساتید زبان شناسی سیستم هایی جهت تبدیل کردن و نوشتن کاراکترهای زبان چینی با الفبای ذهن آشنای زبانهای غربی، مانند انگلیسی، بوجود آورده اند. رایج ترین و مشهورترین آنها عبارتند از:

-    سیستم وِید-گایلز (Wade-Giles)

-    سیستم پین یین (Pinyin)

سیستم پین یین در سال 1953 توسط  اساتید زبان شناس چینی معرفی گردید و تا به امروز به دلیل جامعیت و شیوایی آن بسیار مورد استقبال قرار گرفته و گسترش یافته است. سیستم وید-گایلز در اواسط قرن نوزدهم توسط توماس وید شکل گرفت و هربرت گایلز آن را تکمیل کرد. به دلیل تقدم زمانی آن نسبت به سیستم پین یین، بسیاری از متون و کلمات چینی برای نخستین بار توسط این سیستم به سایر جهان معرفی گردید. با این حال به دلیل پیچیدگی سیستم وید-گایلز، به مرور زمان اشتباهات بسیاری در نحوه ی بیان کلمات و عبارات چینی در جوامع غیر چینی به وجود آمد که با گذشت زمان ماندگار شدند.

 از این جمله می توان کلمه ی تای جی چوان (Taijiquan)  را به عنوان نمونه یادآور شد که شکل رایج آن در بسیاری از کشورهای غیر چینی، تای چی چوان (Tai Chi Chuan) می باشد. در ادامه در مورد چگونگی رخ دادن چنین تغییری، شرحی اجمالی بیان می گردد.

 شکل صحیح نوشتن کلمه ی تای جی چوان، که تلفظ صحیح 太极拳 می باشد، با سیستم وید-گایلز به صورت زیر است:

T’ai-chi ch’ϋan

 وجود علائمی که در نوشتار کلمه ی بالا آورده شده است در تلفظ صحیح این کلمه طبق سیستم وید-گایلز نقش کلیدی دارد. به عبارت دیگر:

-    حرف T در این سیستم با صدای “d” (د) تلفظ می شود.

-    حرف 'T در این سیستم با صدای “t” (ت) تلفظ می شود.

-    حرف ch  در این سیستم با صدای “j” (ج) تلفظ می شود.

-    حرف 'ch  در این سیستم با صدای “q” (چ) تلفظ می شود.

 همانطور که از جملا بالا مشخص است وجود آپاستروف (ʼ) در تغییر تلفظ حروفِ به ظاهر یکسان نقشی اساسی دارد. پس تلفظ کامل این کلمه، اگر تمامی الزامات سیستم وید-گایلز رعایت گردند، همان تای جی چوان است و تای چی چوان صحیح نیست. اما چون در حین نگارش استفاده از آپاستروف کار را مشکل می کرده، در برخی نوشته ها از قلم افتاده و به مرور زمان و با گذشت سالیان نوشتار بدون آپاستروف یعنی Tai chi chuan به عنوان شکل صحیح پذیرفته شده است که تلفظ آن به انگلیسی تای چی چوان است. این در حالیست که اگر شما به یک فرد چینی بگویید تای چی چوان تنها ممکن است به واسطه مضمون مکالمه متوجه منظور شما گردد ولی متوجه اشتباه شما در تلفظ خواهد شد. چرا که چنین تلفظی در زبان چینی برای این کلمه نامفهوم است.

 با کمی دقت و پی گیری متوجه اشتباهات مشابه دیگری خواهید شد که برای سایر کلمات رخ داده و تلفظ اشتباه آنها به زبان ما نیز وارد شده است. به عنوان نمونه می توان به کلمات دائو (Dao، 道) و دِ (De، 德) اشاره نمود که به دلیلی مشابه و به اشتباه تائو و تِ تلفظ می شوند. دامنه ی این اشتباهات بسیار فراگیر بوده و یکی از نمونه های آن کتاب "دائو دِ جینگ" است که بسیاری به اشتباه آن را با نام "تائو تِ چینگ" می شناسند.

 از آنجا که شکل رایج بیان، هم اکنون در زبان فارسی تای چی ست، ما نیز در سایر متون و نوشته ها در این وبسایت از تای چی استفاده کرده ایم. این شرح کوتاه به جهت آشنایی تای چی کاران عزیز با شکل صحیح و اصولی بیان کلمات و عبارات رایج در متون مربوطه آورده شده است. به نظر می رسد که برای علاقمندان و محققین تای چی، چی کونگ و نیز طب چینی، آشنایی مختصر با زبان چینی می تواند بسیار مفید واقع گردد. با امید به گسترش هر چه بیشتر و اصولی تر هنر رزمی و سلامتی بخش تای چی چوان در ایران و سراسر جهان.

مقداد عبدی

بهمن ماه 1391